Kanuna göre, korumalı iş yerlerinde istihdam edilen zihinsel ve ruhsal engelli çalışanlar için yapılan ücret ödemelerinin yıllık brüt tutarının yüzde 100`ü tutarında iş yeri indirimi yapılacak.
TBMM Genel Kurulu`nda görüşülen ve kamuoyunda `Torba Yasa` olarak bilinen Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun tasarısı görüşmeleri 2 hafta süren çalışmanın ardından tamamlandı.
Özel hayatın gizliliğinin ihlali durumlarında internete erişimin Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) tarafından önlenmesinin de öngörüldüğü maddelerin de içinde olduğu 125 maddelik kanun tasarısı maddelerinin görüşülmesi tamamlandı. Ardından maddelerin kabulü için elektronik oylama yapıldı.
Oylamanın tamamlanmasının ardından TBMM Başkanvekili Meral Akşener, 229 oy kullanıldığını, 208 kabul, 21 red oy kullandığını açıkladı ve tasarının kabul edilerek kanunlaştığını söyledi.
Tasarının kabul edilmesinin ardından teşekkür konuşması yapmak üzere söz alan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Ayşe Nur İslam; "El birliği ile çıkarttığımız bu iyi ve güzel kanunun hayırlara vesile olmasını diliyorum" dedi.
ENGELLİ İSTİHDAMI TEŞVİK EDİLECEK
Engelli istihdamını teşvik amacıyla, korumalı iş yerlerinde istihdam edilen, iş gücü piyasasına kazandırılması güç olan zihinsel ve ruhsal engelli çalışanlar için diğer kişi ve kuruluşlar tarafından karşılanan tutar dahil, yapılan ücret ödemelerinin yıllık brüt tutarının yüzde 100`ü oranında iş yeri indirimi yapılacak. İndirim her bir engelli çalışan için 5 yıl süreyle uygulanacak.
Korumalı iş yerlerinde çalışan engellilerin işsizlik sigortası işveren payı, İşsizlik Sigortası Fonu`ndan karşılanacak.
Yıllık indirilecek tutar, her engelli çalışan için asgari ücretin yıllık brüt tutarının yüzde 150`sini aşamayacak. Bu bentte yer alan oranı, engellilik derecelerine göre yüzde 150`ye kadar artırmaya veya tekrar kanuni oranına indirmeye Bakanlar Kurulu; bendin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Aile ve Sosyal Politikalar ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik bakanlıklarının görüşünü alarak Maliye Bakanlığı yetkili olacak.
Korumalı iş yerleri, çevre temizlik vergisinden muaf olacak.
Maliye Bakanlığı, vergi güvenliğini sağlamak amacıyla niteliklerini belirleyip onayladığı elektrikli, elektronik, manyetik ve benzeri cihazlar ve sistemleri kullandırmaya, bu cihaz ve sistemler vasıtasıyla bandrol, pul, barkod, hologram, kupür, damga, sembol gibi özel etiket ve işaretlerin kullanılmasına ilişkin zorunluluk getirmeye; mükelleflere bandrol, pul, barkod, hologram, kupür, damga, sembol gibi özel etiket ve işaretlerin verilmesinde, mükelleflerin Maliye Bakanlığı`na bağlı vergi dairelerine vadesi geçmiş borcu bulunmadığına ilişkin belge arama zorunluluğu getirmeye yetkili olacak.
YER DEĞİŞTİRME TALEPLERİ İÇİN DÜZENLEME YAPILACAK
Verilecek rapora göre kendisi, eşi veya birinci derece kan hısımlığı bulunan bakmakla yükümlü olduğu aile fertleri engelli olan memurların engellilik durumundan kaynaklanan yer değiştirme taleplerinin karşılanması için düzenlemeler yapılacak.
Milli Eğitim Temel Kanunu`nun eğitim kurumlarının dil, ırk, cinsiyet ve din ayırımı gözetilmeksizin herkese açık olduğunu vurgulayan maddesine, ayrımcılık yapılamayacak hususlar arasına "engellilik" ibaresi de eklendi.
"Ev Tipi Sosyal Hizmet Birimleri Koordinasyon Merkezi", "Çocuk Evleri Sitesi" ve "Ev Tipi Sosyal Hizmet Birimleri" tanımlanıyor. Buna göre, Ev Tipi Sosyal Hizmet Birimleri Koordinasyon Merkezi, "İl müdürlüğü bünyesinde oluşturulan ev tipi sosyal hizmet birimlerinin bağlı olduğu merkezi"; Çocuk Evleri Sitesi "Korunma ihtiyacı olan çocukların bakımlarının sağlandığı aynı yerleşkede bulunan birden fazla ev tipi sosyal hizmet biriminden oluşan kuruluşu"; Ev Tipi Sosyal Hizmet Birimleri "Çocuk, kadın, engelli ve yaşlılar ile bakım veya barınma ihtiyacı olan kişilere hizmet verilen mesken niteliğindeki yatılı sosyal hizmet birimlerini" şeklinde tanımlanıyor.
Bakım elemanlarının kısa zaman aralığında değişmesinin sakıncalarının ortadan kaldırılması amacıyla ev tipi sosyal hizmet birimlerindeki hizmetler, 24 saat esasına göre kesintisiz verilecek.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı`na bağlı döner sermaye işletmesi kurulacak.
Sosyal hizmet kuruluşlarının, kendisine teslim edilen çocuk hakkında yapacağı inceleme sonucu hazırlayacağı raporda, çocuğun derhal korunma altına alınmasını gerektiren bir durum olmadığı ve ailesine teslim edilmesinde herhangi bir sakınca bulunmadığı kanaatine varması halinde mülki idare amirinin onayıyla çocuk ailesine teslim edilebilecek.
Koruyucu aileye, korunmaya ihtiyacı olan çocuğun bakımı ve yetiştirilmesine karşılık olarak kanun kapsamında ödeme yapılabileceği gibi koruyucu aile bu işi gönüllü olarak da üstlenebilecek.
Darüşşafaka Cemiyeti hariç olmak üzere özel sosyal hizmet kuruluşlarının kapasitelerinin yüzde 3`ü, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı`nca tespit edilecek kişilerin ücretsiz yararlanması için ayrılacak.
Kanunlar uyarınca haklarında korunma veya bakım tedbir kararı alınmış olup fasılalı olarak geçen yararlanma süreleri dahil 2 yıldan az olmamak üzere bakanlığın sosyal hizmet modellerinden yararlanan çocuklardan reşit olduğu tarih itibarıyla bu hizmetlerden yararlanmaya devam edenlerin işe yerleştirilmelerinde değişiklik yapılıyor.
TUTUKLAMALAR VE DİNLEMELER ZORLAŞACAK
Teklifte en dikkat çeken husus, "en üst dereceli kolluk amirlerine", yani polis müdürlerine, daha önce MİT`e yapılanın bir benzeri "soruşturma kalkanı" getirilmesi. MİT mensupları için soruşturma iznini Başbakan verirken, polis müdürleri için bu yetki Adalet Bakanı`na tanınıyor. Adalet Bakanı`nın izni olmadan, "en üst düzey adli kolluk amiri" hakkında savcılar soruşturma başlatamıyor. Teklifte, ayrıca tutuklamalar ve dinlemeler de zorlaştırılıyor. Dinlemelerde, tek hakim yerine, tüm mahkemenin oy birliği şartı getiriliyor. 22 maddelik teklifte şu unsurlar yer alıyor;
ÖZEL YETKİLİ MAHKEMELER KALKIYOR
Özel yetkili mahkemeler tamamen kaldırılacak. Halen bakmakta oldukları tüm davalar da Ağır Ceza Mahkemelerine geçecek. Bu mahkemelerde görevli hakim ve savcılar 15 gün içinde yeni görevlere atanacaklar.
YASADIŞI DİNLEME CEZASI ARTIYOR
Hukuka aykırı şekilde kişisel verilerin kaydedilmesinin cezasının alt sınırı 6 aydan, bir yıla çıkarılıyor. Kişisel verileri Sızdıranlara verilen cezanın alt sınırı bir yıldan, iki yıla çıkarılıyor.
DİNLEME KAYITLARINI YOK ETMEYENLERE CEZA
Toplanmış kişisel verileri öngörülen sürede yok etmeyenlere verilen cezanın alt sınırı da altı aydan, bir yıla çıkıyor.
TUTUKLAMA KARARI ZORLAŞTIRILIYOR
Mahkemelere tutuklama kararlarını, "belirtilere" göre değil, "somut delillere göre" verme zorunluluğu getiriliyor.
MAHKEME KARŞISINA ÇIKMA SÜRESİ 24 SAAT
Sanıkların mahkeme önüne çıkma süresi 24 saatle sınırlı. Sanığın, mevcut yerdeki mahkemeye çıkma ihtimali bulunamazsa, en yakın mahkemeye sesli ve görüntülü ifade vermesinin önü açılıyor.
2 YILI AŞMAYAN SUÇLARA TUTUKLAMA YOK
Sanık hakkında isnat edilen suç, 2 yıldan az ceza gerektiriyorsa, tutuklamanın önü kesiliyor.
"SOMUT DELİL" ZORUNLULUĞU
Sanıkların ev ve işyeri aramaları için, "makul şüphe" değil, "somut delil" zorunluluğu getiriliyor.
MAL VARLIĞINA EL KONULMASI RAPORA BAĞLI
Sanıkların mal varlıklarına el konulmasına ilişkin somut delil şartı getiriliyor. Ayrıca BDDK ve MASAK`tan, mal varlıklarının suç işlenerek edinilip edinilmediğine ilişkin rapor istenmesi de hükme bağlanıyor. Ayrıca, sanıkların mal varlıklarına el koyulması için mahkemede "oy birliği" şartı getiriliyor.
BİLGİSAYARA EL KOYMAK ZORLAŞTIRILIYOR
Şüphelilerin bilgisayarlarına el konulması zorlaştırılıyor. Bilgisayarların yedeklenmesinin ardından bir kopyasının şüpheliye verilmesi zorunlu hale geliyor.
MAHKEMEDE "OY BİRLİĞİ" KARARI GELİYOR
Dinlemelerin yapılabilmesi için eskiden olan tek hakimin onayı kaldırılıyor. Yerine, dinleme için "mahkemeden oy birliği ile karar alınması" şartı getiriliyor. Dinleme taleplerine, kimin dinleneceğine ilişkin belge eklenmesi de zorunlu hale getiriliyor.
DİNLEME SÜRESİ SINIRLANIYOR
Dinlemelerin süre sınırlaması azaltılıyor. Dinleme süresi üç aydan iki aya indiriliyor. Gerekmesi halinde bir ay daha uzatılabiliyor. "Suç işlemek amacıyla örgüt kurma" suçu için dinleme kararı alma yetkisi kaldırılıyor.
BİLGİLERE İMHA ZORUNLULUĞU
Yapılan izleme ve dinlemelerde suçla ilgisi olmayan bilgilere "derhal imha" zorunluluğu getiriliyor. Mevcut kanunda suçla ilgisi olmayan bilgiler için "imha" zorunluluğu yoktu. Sadece "kullanılamayacakları" hükme bağlanmıştı.
ORTAM DİNLEMESİ ZORLAŞTIRILIYOR
Yasa değişikliği teklifiyle, teknik araçlarla yapılan izlemelerin de ancak "somut delillerin" varlığı halinde yapılabilmesi hükme bağlanıyor. Mevcut yasada, bu tip dinlemeler "kuvvetli şüphe" üzerine de yapılabiliyordu. Ayrıca, telefon dinlemelerinde olduğu gibi, ortam dinlemelerinde de hakim kararı yerine, mahkemede "oy birliği" kararı aranması şartı getiriliyor.
POLİSE DE MİT BENZERİ SORUŞTURMA KALKANI
Teklifle, savcıların "en üst dereceli kolluk amirleri" yani polis müdürleri hakkında izinsiz soruşturma açmaları imkansız hale getiriliyor. MİT mensupları için soruşturma iznini Başbakan verirken, polis müdürleri için bu yetki Adalet Bakanı`na tanınıyor. Adalet Bakanı`nın izni olmadan, "en üst düzey adli kolluk amiri" hakkında savcılar soruşturma başlatamıyor.
MAHKEME KARARI DEĞİŞİKLİĞİ
Mevcut yasada, mahkeme kararlarını 30 gün içinde yerine getirmeyen kamu görevlileri aleyhine tazminat davası açılabiliyordu. Ancak yapılacak değişiklikle, mahkeme kararlarını gerçekleştirmeyen kamu görevlisine karşı değil, onun bağlı olduğu idareye karşı tazminat davası açılması hükme bağlanıyor.
MEVCUT DİNLEME KARARLARININ HEPSİ YOK
Mevcut dinleme kararlarının tümü, yasa kabul edildiğinde geçersiz hale gelecek. Dinlemelerin devam edebilmesi için yeniden karar alınması gerekecek
DOSYAYI İNCELEMEYE YÖNELİK KISITLAMALAR
Şüpheli ve sanık avukatlarının, dosyanın içeriğini incelenmesi mevcut yasalarca "soruşturmayı tehlikeye düşürebilir" gerekçesiyle, hakim kararıyla sınırlandırılabiliyordu. Şimdi avukatın önünde dosyaya ilişkin tüm sınırlamalar kaldırılıyor.