Sınır Ticareti Gündemden Düştü

Mehmet Koç

         Bir zamanlar komşu ıran?la sınır ticareti adıyla bir alışveriş yöntemi vardı. Hemşerilerimiz Ağrı valiliğinden aldıkları sınır ticareti kartlarıyla ıran?lı tacirlerle ticaret yapıyorlardı.

         Sınır ticaretine konu olan her mal için önceden belirlenmiş bir kota uygulanıyordu. Sınır Ticareti yoluyla ışal edilecek mal miktarları Ağrı valiliğinin teklifi üzerine ilgili bakanlıklar tarafından yıllık olarak belirleniyordu. Kota dolduğunda ise o mal kalemi için işalat duruyordu ve ertesi yıl kotası bekleniyordu. 

         Öyle ki Sınır ticareti kapsamına nerede ise bütün mal grupları dahil edilmişti. Başta motorin olmak üzere ihtiyaç duyulan bütün mallar bu kapsamda işal edilebiliyordu. Sınır ticareti adı altında işal edilen mallar, Ağrı ve Ağrı?ya komşu iller ihtiyacı olarak bölgede el değiştirilebiliyordu.

         Sınır ticaretinin yoğun olarak yapıldığı 1997-2001 yıllarında Doğubayazıt?ta yaşayan her kes aktif bir ekonomik faaliyet içinde idi.

         Daha sonra bazı art niyetli kesimler, Sınır Ticaretinin ülke ekonomisi için yararlı olmadığını, sadece bölge insanlarının bundan istifade ettiklerini, bu ticaretten devletin büyük kayıpları olduğunu, yasa dışı örgütlerin bundan nemalandığını yetkililere inandırdılar ve yıllardan beri yapılan Sınır Ticareti, bir anda bıçak gibi kesildi.

         Böylece o günden bu güne Sınır Ticareti hakkında değişen fazla bir şey olmadı. Oyalamalar ve boş umutlarla bu güne kadar gelindi. Halkın bu konudaki hassasiyeti bilindiği için seçim dönemlerinde çokça istismar edildi, seçim bittikten sonra da milletvekilleri adeta bu konuyu unutuyorlar. Hoş bizde bu işi çözecek dirayetli vekil seçemediğimiz için sınır ticareti her dönem bir başka bahara kalıyor.

         Sınır Ticaretinin neden yasaklandığını aklıselimle izah etmek mümkün değildir. Çünkü söylenenlerin aksine Sınır Ticareti yapan hemşerilerimiz hem gümrük vergisi ödüyorlar hem de duruma göre gelir ve kurumlar vergisi.

         Bu ticaret rejiminin tek istisnası gümrük vergilerinin bir miktar indirimli olarak uygulanmasıdır. Onun dışında Sınır Ticaretinin devlet için normal bir işalattan hiç bir farkı yoktur. Fazlası ise bütün vatandaşların bir ekonomik faaliyet içinde olmasıdır.

         Hemşerilerimizin Sınır Ticaretine rağbet göstermelerinin en önemli nedeni, bu ticaretin kolayca yapılabiliyor olmasından kaynaklanıyor. Hemşerilerimiz ellerindeki sınır ticareti kartıyla ıran?a gidip orada gördüğü malları satın alıp Türkiye?ye getirebiliyor.  Aynı yöntem ıran?lı tacirler için de geçerlidir.

         Çünkü işalatta bazı kurallar vardır. Konteynırler dolusu mal alınıyor, mal alınmadan önce akredetif çıkarılıyor, bu mallar ya tır araçlarıyla ya da liman gümrüklerine deniz yoluyla gönderiliyor vs. Bu da yüksek sermaye gerektirdiği için ancak birkaç kişi tarafından yapılabiliyor. Oysa ki Sınır Ticareti tabana yayılan ve herkes tarafından yapılabilen bir ticari faaliyetidir.

         Mevcut Ağrı milletvekilleri seçim döneminde sınır ticaretinden çok söz ettiler. Ama görülüyor ki seçildikten sonra bu mevzuyu tamamen gündemlerinden düşürdüler. Diyeceksiniz ki sanki milletvekillerin gündemlerinde başka ne var ki

         Gündemsiz ve hedefsiz milletvekillerine kaldık. Vekillerimizin günlük uğraşıları ofislerine gelenleri ağırlamak, yemeğe götürmek, ondan sonra işi Ağrı?dan bigane danışmanlarına bırakmak vs?