Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla Resmi Gazete'de yayımlanan yeni infaz düzenlemesine göre, infaz hakimliğinin mevcut görevleri arasına Cumhuriyet savcısının ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin verdiği kararlara karşı yapılan şikayetleri incelemek ve karara bağlamak ile ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin hakim veya mahkeme tarafından verilmesi gereken tüm kararları vermek ve işleri yapmak görevleri de eklendi.
Bu Kanunla ve diğer kanunlarla verilen görevleri yerine getirmek amacıyla her il merkezi ile bölgelerin coğrafi durumları ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak belirlenen ilçelerde Hakimler ve Savcılar Kurulunun olumlu görüşü alınarak Adalet Bakanlığınca infaz hakimliği kuruldu. İnfaz hakimliğinin mevcut görevleri arasına Cumhuriyet savcısının ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin verdiği kararlara karşı yapılan şikayetleri incelemek ve karara bağlamak ile ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin hakim veya mahkeme tarafından verilmesi gereken tüm kararları vermek ve işleri yapmak görevleri de eklendi.
İNFAZ SÜRELERİ YENİDEN BELİRLENDİ
Buna göre, koşullu salıverilme oranı 2/3’ten yarıya, mükerrirler ve örgütlü suçlar bakımından infaz oranı 3/4’ten 2/3’e indirildi. Uyuşturucu ticareti ve cinsel istismar suçlarıyla, terör suçlarının 3/4 olan koşullu salıverilme oranları aynen muhafaza edildi. Bu suçların çocuklar tarafından işlenmesi halinde 2/3 olan koşullu salıverilme oranı değişmedi.
Kasten öldürme, yüzün sürekli değişikliğine sebebiyet veren kasten yaralama suçu, özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar ve devlet sırlarına karşı suçlar ile işkence ve eziyet suçları bakımından herhangi bir indirim yapılmadı.
DENETİM SERBESTLİK SÜRESİ
Kanuna göre, denetimli serbestlik uygulamasındaki mevcut 1 yıllık maktu uygulama muhafaza edilirken açık ceza infaz kurumunda bulunup da koşullu salıverilmesine 1 yıl kalan iyi halli hükümlülerin cezalarının denetimli serbestlik altında infaz edilebileceğine ilişkin hüküm korunacak.
Hükümlü, denetimli serbestlik uygulaması kapsamında yükümlülüklerini yerine getirmez veya denetimli serbestlik müdürlüğüne müracaat etmez ise cezasını açık ceza infaz kurumunda infaz edecek. Denetimli serbestlik tedbiri uygulanmaya başlandıktan sonra hükümlü hakkında alt sınırı 1 yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren kasıtlı bir suçtan dolayı kamu davası açılmışsa infaz hakimi tarafından hükümlünün açık ceza infaz kurumuna gönderilmesine karar verilebilecek.
Denetimli serbestlik ile ilgili yapılan geçici düzenleme kapsamında, terör, uyuşturucu ticareti, cinsel saldırı ve istismar suçları, kasten öldürme, yüzün sürekli değişikliğine sebebiyet veren kasten yaralama suçu ve kadına karşı şiddet, işkence ve eziyet suçları ile özel hayatın gizliliğine dair suçlar hariç 3 Mart 2020’ye kadar işlenen suçlarda, 1 yıllık denetimli serbestlik süresi 3 yıla çıkarılacak.
Öte yandan 30 Mart 2020’ye kadar işlenen suçlar bakımından, terör, cinsel saldırı ve istismar, kasten öldürme suçları ve özel hayatın gizliliğine ilişkin suçlar hariç; 0-6 yaş grubu çocuğu bulunan kadın hükümlüler ile 70 yaşını bitiren hükümlüler hakkında denetimli serbestlik süresi 4 yıl olarak uygulanacak. Hükümlülerin maruz kaldıkları ağır bir hastalık, engellilik veya kocama nedeniyle hayatlarını cezaevinde yalnız idame ettiremeyen ve 65 yaşını bitiren hükümlülerin cezası, Adalet Bakanlığının belirleyeceği devlet hastanesinden alınacak sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmek koşuluyla, denetimli serbestlik tedbiri altında infaz edilecek.
30 Mart 2020’ye kadar suç işleyen çocuk hükümlülerin 15 yaşını dolduruncaya kadar cezaevinde kaldığı 1 gün, 3 gün; 18 yaşını dolduruncaya kadar kaldığı 1 gün ise 2 gün sayılacak. Kovid-19 salgını nedeniyle açık ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler ile denetimli serbestlik tedbiri uygulanan hükümlüler, 31 Mayıs 2020’ye kadar izinli sayılacak. Bu süre, gerektiğinde Sağlık Bakanlığının önerisiyle her defasında iki ayı geçmemek üzere Adalet Bakanlığınca üç kez uzatılabilecek.
İYİ HALİN BELİRLENMESİ
Hükümlüler, ceza infaz kurumlarında bulunduğu tüm aşamalarda, kurallara uyumları, yükümlülüklerini yerine getirmeleri, toplumla bütünleşmeye hazır olmaları, tekrar suç işleme riskleri bakımından İdare ve Gözlem Kurulu tarafından iyi halin belirlenmesine esas olmak üzere en geç 6 ayda bir değerlendirmeye tabi tutulacak.
Salgın nedeniyle infaz kurumuna dönemeyenler ve örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlarla ilgili olarak alınan bilgilerin doğruluğunun araştırılması bakımından zorunlu görülen hallerde, hükümlü veya tutuklular, rızaları alınmak koşuluyla ilgili makamın ve Cumhuriyet başsavcılığının talebi üzerine Sulh Ceza Hakimi kararı ile geçici sürelerle ceza infaz kurumundan alınabilecek. Teklifle, hükümlülerin mazeret iznini kullanabilmesi için ceza infaz kurullarında iyi halli olarak geçirmesi gereken süre de kısaltılıyor. Hasta ziyareti amacıyla verilen mazeret izin hakkı ikiye çıkarılıyor. Düzenlemeyle hükümlülere, aileleriyle bağlarını sürdürmelerini veya güçlendirmelerini ve dış dünyaya uyumlarını sağlamak amacıyla verilen özel izin süresi üç günden yedi güne çıkarılıyor. Hastalık veya doğal afet gibi zorunlu hallerde bu izinler birleştirilerek kullanılabilecek. Salgın hastalık, doğal afet, savaş veya seferberlik durumunda bu sebeplerden dolayı izinden dönemeyen veya geç dönen hükümlülere ceza verilmeyecek. İzinden dönmeyen veya iki günden fazla bir süre geçtikten sonra dönen hükümlüler ile firar eden hükümlülere bir daha özel izin verilmeyecek. Teklifle, Türk Ceza Kanununda yer alan kısa süreli hapis cezasının yaptırım seçeneklerinden kamuya yararlı bir işte çalıştırma cezasına ilişkin düzenleme yapılıyor. Buna göre hükümlü, tebliğ olunan ödeme emri üzerine belli süre içinde adli para cezasını ödemezse Cumhuriyet savcısının kararı ile ödenmeyen kısma karşılık gelen gün miktarı hapis cezasına çevrilebilecek. Hükümlünün iki saat çalışması karşılığı bir gün olmak üzere kamuya yararlı bir işte çalıştırılmasına karar verilebilecek. Günlük çalışma süresi, en az iki saat ve en fazla sekiz saat olacak şekilde Denetimli Serbestlik Müdürlüğü’nce belirlenecek.
ÖZEL İNFAZ USULLERİNİN KAPSAMI VE KOŞULLU SALIVERME
Koşullu salıverilme şartları, Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkum olan çocuklar hakkında, koşullu salıverilme oranı üçte iki olarak uygulanacak. Koşullu salıverilme oranı üçte ikiden fazla olan suçlar bakımından ise tabi oldukları koşullu salıverilme oranı uygulanacak.
Mahkumiyete konu suç nedeniyle doğmuş zararın aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesine dair hukuki sorumlulukları saklı kalmak üzere; kadın, çocuk veya 65 yaşını bitirmiş kişilerin mahkum oldukları toplam bir yıl, 70 yaşını bitirmiş kişilerin mahkum oldukları toplam iki yıl, 75 yaşını bitirmiş kişilerin mahkum oldukları toplam dört yıl, veya daha az süreli hapis cezasının konutunda çektirilmesine infaz hakimi tarafından karar verilebilecek. Toplam 5 yıl veya daha az süreli hapis cezasına mahkum olan veya adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilen hükümlülerden maruz kaldığı ağır bir hastalık veya engellik nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremeyeceği tespit edilenlerin cezasının konutunda çektirilmesinde infaz hakimi tarafından karar verilebilecek.
Doğurduğu tarihten itibaren altı ay geçen ve toplam üç yıl veya daha az süreli hapis cezasına mahkum olan ya da adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilen hükümlü kadınların cezasının konutunda çektirilmesine infaz hakimi tarafından karar verilebilecek. Bu fıkra uyarınca talepte bulunulabilmesi için kadının doğurduğu tarihten itibaren bir yıl altı ay geçmemiş olması gerekecek.
Konutta infaza karar verdikten sonra çocuk ölmüş veya anasından başka birine verilmiş olursa infaz hakimi konutta infaz uygulamasına ilişkin kararını kaldıracak. Cezanın özel infaz usulüne göre çektirilmesi kararı, infaza başlandıktan sonra da verilebilecek. İnfaz hakimi talep üzerine, cezanın özel infaz usulüne göre çektirilmesi sırasında bu usulün uygulanmasına son verebilecek.
Özel infaz usulünün gereklerine geçerli bir mazeret olmaksızın uyulmaması halinde ise bu usulün uygulanmasına son verilecek ve bu halde infaza açık ceza infaz kurumunda devam edilecek. Özel infaz usulüne göre geçirilen süre, infaz aşamasında mahsup edilecek. Bu hükümler, terör suçları ile örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçlarından ya da örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlardan mahkum olanlar, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan mahkum olanlar, adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilenler, koşullu salıverilme kararının geri alınması nedeniyle cezası aynen infaz edilenler hakkında uygulanamayacak.
AÇIK CEZA İNFAZ KURUMUNA GEÇECEKLER
Kanuna göre, aşağıdaki hallerde hükümlüler hakkında verilen cezalar doğrudan açık ceza infaz kurumlarında yerine getirilir:
Terör suçları, örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçları ile örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlar ve cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan mahkum olanlar ile ikinci defa mükerrir olanlar ve koşullu salıverilme kararının geri alınması nedeniyle cezası aynen infaz edilenler hariç olmak üzere, kasıtlı suçlardan toplam üç yıl veya daha az hapis cezasına mahkum olanlar.
Taksirli suçlardan toplam beş yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkum olanlar. Adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilenler. İcra ve İflas Kanunu gereğince tazyik hapsine tabi tutulanlar.
Hükümlülerin kapalı ceza infaz kurumundan açık ceza infaz kurumuna ayrılmalarına, yapılan değerlendirme sonucunda karar verilecek.
Ayrıca, Toplam on yıl ve daha fazla hapis cezasına mahkum olanlar ile terör suçları, örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçları, örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlar, kasten öldürme suçları, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar ve uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarından mahkûm olanların kapalı ceza infaz kurumundan açık ceza infaz kurumuna ayrılmalarına ilişkin idare ve gözlem kurulu kararları, infaz hakiminin onayından sonra uygulanacak.
Doğrudan açık ceza infaz kurumuna alınanlar dahil olmak üzere bu kurumlarda bulunan hükümlülerden;
Firar edenler veya başka bir fiilden dolayı haklarında tutuklama kararı verilenler, kınamadan başka bir disiplin cezası alıp, bu cezası kesinleşmiş olanlar veya asayiş ve düzenin sağlanması amacıyla disiplin cezası kesinleşmemiş olsa bile eylemi kurum düzeni ya da kişi güvenliği bakımından tehlike oluşturanlar ile açık ceza infaz kurumu şartlarına veya çalışma koşullarına uyum sağlayamayacakları saptananlar idare ve gözlem kurulunun kararı ve infaz hakiminin onayıyla kapalı ceza infaz kurumlarına gönderilecek.
ÖTE YANDAN,
Adalet Bakanlığı, kapalı ceza infaz kurumlarından 15 bin, açık ceza infaz kurumlarından ise 30 bin kişinin tahliye edilmesinin beklendiğini açıkladı. Bakanlık, korona virüs tedbirleri kapsamında da açık ceza infaz kurumlarındaki yaklaşık 45 bin kişinin izne ayrılacağını da duyurdu.
Tahliye edilecek ve izne ayrılacak olan hükümlüler, korona virüsle ilgili bilgilendirilecek, maske ve eldiven takarak ceza infaz kurumundan ayrılacak. Hükümlülere corona virüs tedbirlerini anlatan Sağlık Bakanlığı broşürleri verilecek.
ULAŞIM ÜCRETLERİ HÜKÜMLÜLERE AİT
Kolluk kuvvetleri çıkışlarda izdiham yaşanmaması için gerekli tedbirleri alacak. Tahliyeden yararlanacak ya da izne ayrılacak hükümlülerin yakınlarının neden olacağı kalabalıklaşmayı engellemek amacıyla hükümlüler, ceza infaz kurumundan otobüs ve minibüslerle gidecekleri yerlere bırakılacak.
İl içine gidecekler için belli merkezlere, il dışına gidecekler de ya otobüs terminallerine ya da gidecekleri illere bırakılacak. Hükümlüler ulaşım ücretlerini kendileri karşılayacak. Corona virüs tedbirleri kapsamında şehir dışı seyahatler izne bağlı olduğu için tahliye edilen ve izne ayrılan hükümlülerin seyahat belgeleri, mülki idare amirlikler aracılığıyla ceza infaz kurumları içerisinde verilecek.
İZİN BELGESİ 31 MAYIS’A KADAR GEÇERLİ
İzin belgesi 31 Mayıs’a kadar geçerli olacak
Korona virüs testleri pozitif çıkan ve tedavileri devam eden sınırlı sayıdaki hükümlü, sağlık kurumlarına teslim edilecek. Korona virüs nedeniyle açık ceza infaz kurumlarından yararlanacakların izin belgesi, 31 Mayıs'a kadar geçerli olacak. Adalet Bakanlığı, Bilim Kurulu’nun tavsiyeleri doğrultusunda ceza infaz kurumlarında alınacak korona tedbirleri kapsamında bu izin süresini iki defa daha uzatabilecek.
İnfaz düzenlemesine ilişkin kanun teklifinin Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edilmesinin ardından cezaevlerinde tahliye işlemleri başladı. Maltepe Açık Ceza İnfaz Kurumu'ndan da mahkumlar tahliye edildi.
Öncelikli olarak 65 yaş üstü yaşlı mahkumlar tahliye işlemlerinin tamamlanmasının ardından polis ve jandarma ekiplerinin geniş çaplı güvenlik tedbirleri eşliğinde maskeleri takılı bir şekilde sosyal mesafe kuralına göre otobüslere alındıktan sonra cezaevinden çıkarıldı.
NE OLMUŞTU?
İnfaz düzenlemesine ilişkin kanun teklifi, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi. Kabul edilen yasa kapsamında corona virüsü nedeniyle açık ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler ile denetimli serbestlik tedbiri uygulanan hükümlüler, 31 Mayıs 2020'ye kadar izinli sayılacak.
Salgının devam etmesi halinde bu süre 2 aylık sürelerle 3 kez uzatılabilecek. Ağır hastalık, engellilik veya kocama nedeniyle hayatını yalnız idame ettiremeyen 65 yaşını bitiren hükümlüler de denetimli serbestlikten yararlanacak.
Yasayla birlikte 90 bin tutukluya tahliye yolu açılırken, denetimli serbestlik süresi de bir kereliğine mahsus olarak 3 yıla çıkarılacak. Terör, cinayet, uyuşturucu ve cinsel suçlar ise kapsam dışı bırakılacak.