Doğubayazıt İshak Paşa Sarayı, Topkapı Sarayı’ndan sonra Osmanlı mimarisinin en seçkin ve en ünlü eserlerinden biridir. Saraydan çok bir külliye olan bu yapı Osmanlı İmparatorluğu’nun Lale Devri’ndeki son büyük anıtıdır.
Yapımı yaklaşık 100 yıl süren eser, Osmanlı İmparatorluğu’nun olduğu kadar, sanat tarihi açısından da önemli bir yere sahiptir.
İshak Paşa Sarayı Doğubayazıt ilçesinin yaklaşık 7 km güneydoğusunda yer alan bir dağın yamacına kurulmuştur.
1685 yılında Doğubayazıt Sancak Beyi Çolak Abdi Paşa tarafından başlanan yapımı, 1784 yılında Çıldır valisi İshak Paşa tarafından tamamlanmıştır. İshak Paşa Çolak Abdi Paşa’nın oğludur.
Her şehrin veya yörenin adının duyulmasını sağlayan, efsanelerle ününe ün katan yapılar vardır.
İshak Paşa Sarayı’nın Mimarisi
Osmanlı Devleti’nin en önemli yapılarından biri olan İshak Paşa Sarayı, Osmanlı, Selçuklu ve Fars mimarilerinin esintilerini taşımaktadır. Bunun sebebi ise 99 yıl gibi uzun bir sürede tamamlanan yapımının, farklı dönemlere ve kültürlere denk gelmesidir.
Sarayda bulunan camilerin Osmanlının kubbe formundan farklı olarak kırık korniş hatlı yıldız şeklinde olduğu görülmektedir. Sarayın içerisinde beş adet taçkapı bulunmaktadır. Birinci avluda bulunan taçkapı sarayın ana giriş kapısıdır.
Bu muhteşem saray teknolojinin olmadığı o dönemde hayvan ve insan gücüyle çevre köylerden beyaz taşlar, Ağrı Dağı’ndan ise siyah taşlar getirilerek, büyük emeklerle yapılmıştır.
Kesme taşlardan yapılan sarayın duvarları ayet ve beyitlerle süslüdür.
Bunlardan biri de; “ İshak meram üzere kerem kıldı cihanı, bin yüz doksan dokuz buna oldu tarih” beyitidir.
Bu beyitten sarayın bitiş tarihinin 1784, hicri 1199 yılı olduğu anlaşılmaktadır.
