Derleyen: Osman Eren
Hani bir türkü vardır ya gelir gecenin bir yarısı diline dolaşır dinlersin, söylersin, Bağırırsın, susarsın ve o türkünün sesiyle yüreğin rahatlar işte şimdi hewlerde gecenin bir yarısı ben o türkü ve İsmail beşikçi biyografisi…
İsmail Beşikci 7 Ocak 1939’da Çorum’un İskilip ilçesinde doğdu. Türk ve Hanefi bir ailenin çocuğudur. Babası, Osmanlı döneminde öğretmenlik ve 1930’larda ise bakkallık yapmış olan Hüsnü (1899-1978) ve annesi ise Zahide (1898-1987)’ dir. Ailenin en küçüğüdür. Vasfi ve Muhiddin adlı ağabeyleri ve Satı adında ablası vardır.
İlkokulu İskilip’te Azm-i Milli ve Misak-ı Milli ilkokullarında, ortaokulu ise İskilip Ortaokulu’nda tamamladı. Liseyi ise Çorum merkezdeki Çorum Lisesi’nde (şimdiki Atatürk Lisesi) bitirdi. 1958 yılında başarılı bir dereceyle Siyasal Bilgiler Fakültesi’ne girdi. Bu başarısı, O’na İçişleri Bakanlığı bursunu kazandırdı. 1962 yılında Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi’nin idari bölümünden mezun oldu.
Beşikci’nin Kürtlerle ilk karşılaşması 1961 yılındadır. O tarihte fakültede üçüncü sınıftan dördüncü sınıfa geçmiştir. Staj için kendi isteğiyle Elazığ’a gider. Vali ve kaymakamların yanında staj yapar. Askerliğini ise 1962-64 yılları arasında Bitlis ve Şemdinli’de yapar. Kürtleri daha iyi tanıma fırsatını bulur. 1964’te Erzurum Atatürk Üniversitesi sosyoloji kürsüsünde asistan olur. 1965’te göçebe Alikan Aşireti’nin toplumsal yapısı üzerine doktora tezi çalışmasına başlar ve tezi kabul edilerek doktor unvanı alır.
İsmail Beşikci akademi çevrelerinin cesaret edip inceleme konusu yapamadıkları, Kürt toplumu gerçeği üzerinde araştırmalarını yoğunlaştırır ve bu konuda eserler vermeye, aynı zamanda şimşekleri de üzerine çekmeye başlar. Resmi ideolojiye göre Kürt diye bir millet ve Kürtçe diye bir dil yoktu. Nasıl olur da biri bu resmi ideolojinin dışına çıkardı? Hesabı görülmeliydi…!
Nitekim hakkında başta üniversite çevresinden olmak üzere ihbarlar başlar. Bu ihbarlar sonucu Beşikci hakkında idari soruşturma açılır. 20 Temmuz 1970 de, “anayasaya aykırı kitap ve yazılar yazdı…” denilerek üniversitedeki görevine son verildi. Bu idari tasarruf üzerine Beşikçi Danıştay’a başvurdu. Danıştay, yürütmeyi durdurma kararı verdi ama üniversite bu kararı uygulamadı. Bunun üzerine Beşikci, 1971 yılının başlarında bir sınav sonucunda Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde göreve başlar.
12 Mart döneminde, aynı idari soruşturma dosyası dikkate alınarak bu sefer sıkıyönetim komutanlıklarına ihbarlar yapıldı. Bu ihbarlar sonucu Beşikci hakkında, Diyarbakır Sıkıyönetim Komutanlığı tarafından soruşturma açıldı ve gıyabi tutuklama kararı verildi. 19 Haziran 1971 günü tutuklandı. Bu sırada Beşikçi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ndeydi. Fakültede gözaltına alınıp Diyarbakır’a gönderilir ve yüzlerce Kürt’le birlikte mahkemeye çıkartılır.
Böylece, Beşikci’nin yaşamının 17 yılından fazla süresini geçireceği hapis ve bitmeyen yargılama süreçleri başlamış oldu. Bir bilim insanına yakışan tavır sergiledi. Gördüğü zulme rağmen eğilip bükülmedi. Bilim yolundan sapmadı. Hep bilim insanı olarak kaldı.
İsmail Beşikçi Sarı Hoca lakabıyla da tanınmaktadır.
İsmail Beşikçinin yayımlanan 36 kitabından 32`si Türkiye`de yasaklandı.
İsmail beşikçi adına İsmail beşikçi vakfı kuruldu.
TÜRKÇE YAYIMLANAN ESERLERİNDEN BAZILARI ŞUNLARDIR:
Doğu Mitinglerinin Analizi, 1967
Doğu Anadolu da Göçebe Kürt Aşiretlerinde Toplumsal Değişime, 1968
Doğu`da Değişim ve Yapısal Sorunlar, 1969
Doğu Anadolu`nun Düzeni, Sosyo-Ekonomik ve Etnik Temeller, 1969
Bilim Yöntemi, 1977
Bilim Yöntemi, Türkiye`deki Uygulama 1 Kürtlerin Mecburi İskanı, 1977
Bilim Yöntemi, Türkiye`deki Uygulama 2 Türk Tarih Tezi, Güneş Dil Teorisi ve Kürt sorunu, 1978
Bilim Yöntemi, Türkiye`deki Uygulama 3 Cumhuriyet Halk Fırkasının Tüzüğü ve Kürt Sorunu, 1978
Bilim Yöntemi, Türkiye`deki Uygulama 4 Tunceli Kanunu (1935) ve Dersim Jenosidi
Bilim Yöntemi, Türkiye`deki Uygulama 5 Orgenerâl Muğlalı Olayı, Otuzüç Kurşun
Bilim Yöntemi, Türkiye`deki Uygulama 6 Cumhuriyet Halk Fırkası`nın Programı (1931) ve Kürt Sorunu
Bilim Yöntemi, Türkiye`deki Uygulama 7 Kürdistan Üzerinde Emperyalist Bölüşüm Mücadelesi 1915-1925 I.Cilt (Bu eser yalnızca 1 cilt olarak yayınlanabilmiştir)
Devletlerarası Sömürge Kürdistan, 1990
Bilim, Resmi Ideoloji, Devlet, Demokrasi ve Kürt Sorunu, 1990
Bir Aydın, Bir Örgüt ve Kürt Sorunu, 1990
Savunmalar, 1991
Hayali Kürdistan’ın Dirilişi
Bilincin Yükselişi
Başkaldırının Koşulları
Zihnimizdeki Karakolların Yıkılması, Yargılanma Süreçleri ve Özgürleşme
Kürt Aydını Üzerine Düşünceler
HAKKINDA YAYIMLANAN KİTAPLAR ALMANCA
Kurdistan - Internationale Kolonie, 1991
Wir wollen frei und Kurden sein - Brief an die UNESCO, 2002
HAKKINDA YAYIMLANAN KİTAPLAR TÜRKÇE
Tersinden Kemalizm: İsmail Beşikçi Eleştirisi - Alevilik, Din, Ulus, Bilim ve Politika Üzerine (Demir Küçükaydın) (2004)
Antikürdolojiden Kürdolojiye Giden Yol ve İsmail Beşikçi (M. Malmısanij) (2010)
İsmail Beşikçi (Barış Ünlü, Ozan Değer) (2011)
İsmail Beşikçi ve İfade Özgürlüğü (Mahmut Konuk, Sait Çetinoğlu) (2013)
HAKKINDA YAYIMLANAN KİTAPLAR KÜRTÇE
İsmail Beşikçi (Roşan Lezgin) (2008)
Derlediğim biyografi yazıları internet ortamında yayınlanmış yazılardan, belgelerden ve fotoğraflardan faydalanarak derlenmiştir yayınladığım biyografileri "YÜZÜMÜN AK YÜZLERİ" adlı Kitabımda yayınlayacağım bundan dolayı derlemeye katkısı olan tüm yazar ve okur arkadaşlara teşekkür ederim..