Çocukluğumun geçtiği her karede yeri olan eski sebze hali ve oraya sabahın köründe bir kamyon dolusu gelen balık ve o kamyonun 3 saat de boşalmasın ve o kadar balığın bir anda bitmesi bütün Doğubayazıt tandırlarında bir balık sevdası karton üstünde fırına verilen balık lezzeti ve hiç tükenmeden bugüne gelen tuzlu balığın üreme ve korunması gereken bazı bilgiler...
İNCİ KEFALİ´NİN YAŞAM SERÜVENİ
İnci Kefali, Van Gölü´nün tuzlu-sodalı sularında yaşamaya alışmış tek balık türü. Nasıl yaşadığı adeta bir sır. Yaşamaması gereken bir ortamda yaşıyor. Adında kefal bulunmasına rağmen, aslında sazangillerin bir üyesi. Dünyada sadece bu göl havzasında bulunuyor. Yaygın kanaatin aksine gölün her tarafında dağılım gösteriyor. Derya kuzusu sayılmaz ama hamsi kadar küçük de değildir. Ortalama 20 cm boya ve 80-90 g ağırlığa sahip, torpil görünümünde vücudu parlak gümüşî pullarla kaplıdır.
İNCİ KEFALİ´NİN GÖÇ YOLCULUĞU
Mayıs ayında bir balık peyda olur bu çayda. Sürüler halinde salına salına yukarılara doğru giderler. Çayın yukarılarında yatırları ziyaret eder ve geri dönerler.
Van Gölü´nde balık yaşamaz zannedenler, Yukarı Deniz´in verimsiz bir biyolojik çöl olduğunu düşünenler görsün diye İnci Kefali akarsular üzerindeki engelleri aşarken adeta uçuyor. Milyonlarcası bir araya gelerek Deliçay üzerinde Balık Bendi diye isimlendirilen mevkide bulunan küçük, doğal şelaleyi uçarak atlamaya çalışıyor. Onu ilk defa görenler bir daha görmek için bir yıl sonrasını iple çekmeye başlıyor.
İNCİ KEFALİ´NİN AVLANMA DÖNEMİ
İnci Kefali´nin göç mevsimi, aynı zamanda balıkların avlanma karşısındaki en çaresiz zamanlarıdır. Nehirlerin sığ sularına yığılan balık sürülerinin kolay avlanabilirliği, kaçak avcılara cazip gelmektedir.
Göl çevresindeki bilinçli insanlarla yetkililer kaçak avcılığı önlemek için çaba sarf ediyor. Her yıl üreme göçü esnasında kampanyalar başlatılıyor. Bu yılki kampanyada ?Sahibi Sizsiniz!? başlığı öne çıkmış durumda. Sahibi olduğumuz cüzdanı, arabayı, evi kimsenin çalmasına, tahrip etmesine nasıl izin vermiyorsak, balığın da sahibi biz olduğumuza göre onun da üreme zamanında zarar görmesine izin vermememiz gerekiyor. 15 Nisan-30 Haziran tarihleri arasında balık almayın, satmayın, yemeyin ve bunu yapanlara da izin vermeyin. 365 günün sadece 75 gününde avlamayarak, Yukarı Deniz´in sırrının devamı sağlanmaya çalışılıyor.
İNCİ KEFALİ İÇİN KORUMA ÇALIŞMALARI
Yukarı Denizin İncisini korumak için koskoca 1 yılda sadece 75 gün olan üreme yolculuğunda avlanmamak hem kendimize hem de doğaya hem de Van´a bir saygının ifadesi.
Bunca insanın geçim kapısı olan Denizin ?´incilerini´´ korumak için:
? Nisan ? Haziran ayları arasında satılan İnci Kefali´ni almayın!
? Boyu 17,5 cm´den küçük İnci Kefalleri henüz yavrudur, almayın!
? Akarsu yataklarında gördüğünüz engel ve setleri belediyeye, valiliğe, jandarmaya ve Doğa Gözcüleri Derneği´ne ihbar edin!
İNCİ KEFALİ´NİN EKONOMİK DEĞERİ
Kış avı Van´ın ekonomisi açısından hayati önem taşır. Hali hazırda 17.000 kişi geçimini İnci Kefali´nden sağlamaktadır.
Türkiye´nin gölleri, akarsuları, göletleri, baraj göllerinden avlanan toplam kırk üç bin ton balığın tek başına yüzde otuz altısını oluşturarak ülkemizdeki içdeniz avcılığının 3´te 1´ini oluşturacak kadar önemli bir noktadır.
YUKARI DENİZİN YÜREĞİNDEKİ SIR: İNCİ KEFALİ
Bir gün yüce bulut Süphan Dağı´nın kulağına sırlı bir öykü fısıldar. Yıllardır bulutların arasından Van Gölü´nün, Yukarı Deniz´in mavi sularını seyreden Süphan Dağı hayretler içinde kalır ve eğilip Van Gölü´ne bakmak ister.