Yaşamınızın bir anında ‘‘Çok gezen mi, çok okuyan mı bilir?’’ sorusunu duymuş, maruz kalmış, belki de siz birilerine sormuşsunuzdur. Cevabın görece değişiklik gösterebileceğini söyleyebilirim. Ölü Canlar kitabında NikolayVasilyeviç Gogol şöyle der  "Zira dünyayı görmek, hayatın döngüsünü izlemek, ne derseniz deyin, canlı bir kitap okumaya benzer; ikinci bilimdir seyahat." Gezerken aslında kitaplara konu olmuş yerleri, insanları, öyküleri, aşkları, ölümleri ve hatta cümleleri yerinde görmek şansına sahip oluyoruz. Bu da müthiş bir birikim getirir. Ülkemizden başlamak gerekirse görülmesi elzem onlarca güzellik var… Listenin başını, ortasını ve sonunu bilemem ama o listede olmazsa olmaz bir yerin de Doğubayazıt olduğunu bilirim. Size bilmem kaç kilometre mesafede olan bu kadim yere gelmeniz için epey neden sayabilirim ama işinizi kolaylaştırmak için birkaç başlıca neden aktaracağım.

Öncelikle Doğubayazıt'ta hayat erken başlıyor. Çünkü güneş Doğu’dan doğuyor. Hatta güneşi de kadınlar doğuruyor.

1. Ağrı’mın Dağı

Seyyah Marko Polo’nun “Zirvesine hiçbir zaman çıkılamayacak” dediği dağa ilk tırmanış 1929’da gerçekleştirilmiş. Bugüne kadar zirveye çıkan en yaşlı kişi 88 yaşında bir Amerikalı. En yaşlı Türk ise 78 yaşındaki Öğretmen Faruk Sükan. Uzun bir dönem tırmanışa kapatılmış olsa da geçtiğimiz günlerde yeniden tırmanışa açıldı. Bırakın tırmanmayı sadece manzarasına bakıp çay içmek dahi eşsiz bir hissiyat. Çay içerken dağla ilgili şehir efsanesine dönmüş hikâyeleri de işittiniz mi sizden keyiflisi olmaz.

2. İshak Paşa Sarayı

Ağrı, Tendürek, Kösedağ gibi Anadolu’nun en yüksek volkanik kütleleriyle çevrelenen saray, ıssız bir platonun kıyısında masalsı bir zarafetle yükseliyor. 1685’te Çolak Abdi Paşa’nın girişimleriyle yapımına başlanmıştır. Dünyada kalorifer sisteminin uygulandığı ilk saraydır.  İnşasının 99 yıl sürmesi ihtişamı konusunda fikir veriyor. Osmanlı ve Selçuklu mimarisinin eşsiz sentezini sergiliyor. Bir zamanlar çeşmelerinden süt akarmış. Sarayı gezerken her adımda bir Doğu masalına şahit oluyorsunuz. Sarayın yanı başında çay ocağından aldığınız çayınızı yudumlarken bütün ilçe de karşınızda size eşlik ediyor. Şimdilerde bölgede bütün gelin ve damatların en özel günleri için dış çekimlerin uğrak yeridir. Sizin de orada havalı bir fotoğrafınız olmasın mı?..

3. Pasajlar

İlçenin bin bir renkli pasajları Doğu Anadolu’nun ses telleri gibi. İran, Azerbaycan, Ortadoğu ve Kafkasya başta olmak üzere dünyanın dört bir yanından gelen ürünler burada uygun fiyatlarla satılıyor. Kaçak çay (Seylan çay) en çok aranan ürünlerden. Girip de eliniz boş çıkamayacağınız, esnafın müthiş ilgisine şahit olacağınız harika bir yer. Büyük, Büyük Bayazıt, Ortadoğu, İsmailoğulları ve Ahmedi Hani en ünlüleri.

4. Halı Dokuma Yerleri

Doğubayazıt’ta halı ve kilim dokuma oldukça gelişmiştir. Anadolu, İran, Ermenistan ve Kafkasya halılarının güzelliği göz kamaştırıyor. Çoğu el dokuması. Motiflerin zenginliği kadim kültürlerin birlikteliğinden doğmuş.  Renkler ilhamını yöreden, belki yaşanmışlıkların renginden, sizden, benden çoğunluğun uyumundan almıştır. En geniş koleksiyona sahip Ararat CarpetsKilims’de halı yapımını görebilir, kursları izleyebilirsiniz.

5. Efsaneler

1829 yılında eteklerine kadar geldiği Ağrı Dağı'na hayranlıkla bakan ünlü Rus Şair Puşkin'in sözleri çok şey anlatıyor “Efsanevi dağa var gücümle baktım.” Bu yaz onunla tanışmaya karar verirseniz bu görkemli dağ dört mevsim erimeyen beyaz takkesiyle sizi de selamlayacak. Hazreti Nuh'un ve peygamberlerin nefes aldığı, halk ozanlarının efsanelerini bestelediği dağ, “İnsanlığın beşiği” unvanını hak ediyor. Çünkü burası, Yaşar Kemal'in Ağrı Dağı Efsanesi kitabında anlattığı gibi aşka ve inanca en çok konu olan yerlerden biri. Mem ile Zin, Kerem ile Aslı, Siyabend ile Hace ve diğerleri…

6. İnsanlar

Acısı da ağrısı da derin bir insan topluluğuna sahip. Hangi ocağa giderseniz gidin titrek bir iç çekişle karşılaşmak mümkün. Tüm bu sancılı yaşam döngüsünde kendileri dışında her şeye ve herkese yeten vefakâr bir o kadar da güçlü kadınlar görmek mümkün. Bir ah çekişinizde imdadınıza koşacak birçoklarıyla karşılaşmak mümkün. Size sancısını anlatacak, sizin sancınızı dinleyecek ve hatta dindirecek olanlarla karşılaşmak mümkün. Aksinde –sevincinizde- birlikte halaya durmanız kaçınılmaz.  İnsaniyet ve beşeriyet çizgisinde insaniyette dem alanlar çoğunlukta.

7. Abdigör Köftesi

Bu kadar gezerken elbette karnınız size birtakım iletiler verecektir. Bu durumda iletiye cevap vermek için bölgenin geniş bir mutfağı olmasının yanı sıra en meşhur yemeği olan Abdigör Köftesiyle tanış olmanız gerekir. Etin dövülerek macun kıvamına getirilmesi sonrası yoğun soğan ve özel birkaç baharatın eklenmesiyle haşlanıp pilavla sunulan eşsiz lezzete sahip bir yemek.

8. 9. 10… diye devam eder bu liste. Balık gölü, meteor çukuru, kaplıcaları, Starbucks’ın pabucunu dama attıran çay evleri vs. uzar da uzar. İyisi mi salgın sonrası gitmek üzere listenize ekleyiverin. Bir sırt çantası alıp çıkıp gelin/gidin. Yörenin misafirperverliği ömrünüzce vefa duyacağınız türden... Var olsun Doğubayazıt, var olsun kadim topraklar.

Dilek Eylem TAŞDEMİR