Her bölgenin kendine özgü kültürü ve geleneği vardır. Bu nedenle işin doğası gereği bütün sosyal hadiselerde insanlar kendi kültürlerine ve kendi geleneklerine göre hareket ediyorlar.
Bir de toplumlar alışkanlıklarının bir gereği olarak, hiçbir zaman o geleneklerinden vazgeçemiyorlar.
Hatta aksi bir durum ile karşılaştıkları vakit, o gelenek dışı durum onların tuhafına gidiyor ve yadırgıyorlar. Bunlardan biri de ilahi bir sonuç olan ÖLÜM hadisesinde karşılaştıkları nahoş durumlardır.
Doğubayazıt’ta bir vefat olayı vukuu bulduğunda, ölen kişinin sosyal konumuna göre hemşerilerimiz taziye ziyaretinde bulunuyorlar.
Bütün hemşeriler mümkün olduğunca ölen kişinin yakınlarına destek olurlar.
Yine Doğubayazıt’taki geleneklere göre bir kişi vefat ettiği zaman, taziye süresince kesinlikle düğün ve benzeri şenlikler yapılmazdı. Ölüm olayı üzerinde makul bir süre geçtikten sonra nezaketten ölenin evine gidilip yakınlarından izin alınır ve öyle düğün ya da sünnet gibi benzeri şenlikler yapılırdı. Dolayısıyla ölen kişinin yakınları da mutlu oluyordu.
Fakat görülüyor ki o güzelim geleneklerimiz, kederde ve tasada olan o birliktelik nerede ise tamamen unutulmuş ya da bir şekilde ortadan kalkmıştır.
Doğubayazıt’ta ölen bir hemşerimizin taziyesi devam ederken, evde daha merhumun yakınlarının ağlama sesleri duyulurken, insanlar henüz yaslı ve üzgün iken, ölü evinde okunan fatiha-i şerifler ve ilahilere yan komşuda çalınan davul-zurna sesleri karışıyor.
Buna ne demeli ya da bu davranışı nasıl izah etmeli doğrusu bilemiyorum. Bırakın gelenekleri ölüye saygı denen bir adabı muaşeret kuralı vardır ve her yerde caridir. O genel kural bile kalmamıştır.
Doğubayazıt halkının nerede ise tamamı biri birini tanıyor. Birinin üzüntüsü diğerlerinin kederi olmalıdır. Çünkü sonuçta hemşerilerimizin nerede ise tamamı bir kabilenin mensupları olup tamamı akrabadır.
Sonuç olarak her kes öncellikle kendine gelmelidir.
Ölüye saygı denen evrensel bir gelenek vardır. Hiç tanımadığımız biri olsa bile, gene de ölüye saygı göstermek gerekir.
Çünkü bu aynı zamanda dini bir vecibedir.
