İlçeye 75 kilometre uzaklıktaki Karapınar köyünde günün ilk ışıklarıyla çalışmaya başlayan berivanlar, ev işlerinin ardından atlarla yaylaya gitmek için yola çıkıyor.
Yaklaşık bir saat süren yolculuğun ardından yaylalara ulaşan berivanlar, koyun ve keçilerden sağdıkları sütü atlara yükleyerek evlerine dönüyorlar.
Berivanlardan Zeytun Aslan, gazetecilere, koyun ve keçilerin sağımını yapmak için her gün atla yaylaya çıktıklarını söyledi.
Yolculuğun zorlu geçtiğini ancak bu duruma alıştıklarını belirten Aslan, "Yaklaşık 32 yıldır at sırtında yaylaya koyun sağmaya geliyorum. Tek geçim kaynağımız hayvancılık. Yolda eşlerimiz de bize yardımcı oluyor. Yayla 7 kilometre uzaklıkta. Günümüz koşuşturmayla geçiyor. 7 çocuk annesiyim. Hem işlerimi yapıyorum hem de onlarla ilgileniyorum." diye konuştu.
Süreyya Kartal, "40 yıldır köyden yaylaya koyun sağmaya geliyorum. İlkbaharda başlayarak havalar soğuyuncaya kadar devam ediyor. Yürüyerek çok uzak. Sağdığımız sütü tereyağı ve peynir yapıp satıyoruz. Kışa doğru da kendi ihtiyaçlarımız için peynir ve çökelek yapıyoruz." dedi.
Besici Harun Aslan, yaz boyunca hayvanları yaylada otlattığını dile getirerek, "Köy yakınında meramız az. Bu nedenle kadınlar koyun sağmak için atla gidip geliyor. Bütün yük kadınlarımızın sırtında. Biz de onlara yardımcı olmaya çalışıyoruz." ifadelerini kullandı.
ÖTE YANDAN
3 BİN RAKIMLI YAYLALARDA KONAKLAYAN GÖÇERLER, HAYVANLARINI HAVANIN SERİN, SUYUN BOL VE BİTKİLERİN ÇEŞİTLİ OLDUĞU ALANLARDA OTLATARAK VERİM ALMAYA ÇALIŞIYOR
Pertek, Çemişgezek, Mazgirt ve Hozat ilçelerinde yaşayan göçerler yıllardır koyun yetiştiriciliği yaparak yaşamlarını sürdürüyor.
Sürekli hayvanlarıyla ilgilenmek zorunda olan göçerler, yaz aylarında Ovacık ve Pülümür ilçelerindeki yaklaşık 3 bin rakımlı Hengirvan, Deveçukuru, Karagöz, Fikirik, Havaçor, Karagöl, Bağır, Hel, Meydan ve Buyer yaylalarına çıkıyor.
Gruplar halinde belirledikleri noktalara çadır kuran göçerler, sürülerini havanın serin, suyun bol ve bitkilerin çeşitli olduğu alanlarda otlatarak besliyor.
Bu sayede hayvanların kilo almasını ve sütlenmesini sağlayan göçerler, traktörlerin giremediği zorlu yayla yollarında ise erzaklarını at, katır ve eşeklerle taşıyor.
Göçerler, bozayı, kurt ve çakal saldırılarına karşı da sürülerini köpekler eşliğinde nöbet tutarak koruyor.
- KOYUNLARDAN GÜNDE İKİ KEZ SÜT SAĞILIYOR
Sonbahar aylarına kadar yaylalarda konaklayan göçerler binlerce koyunun günde iki kez sağılması için de zorlu mesai harcıyor.
Çobanların desteğiyle "beri" adını verdikleri alanda koyunları sağan göçerler, kazanlara koydukları sütü mayalarla salamura ve tulum peynirine dönüştürüyor.
Zorluklara rağmen atalarından devraldıkları mesleği sürdüren göçerler, elde ettikleri ürünleri toptan ya da perakende satıyor.
- "ÜRETTİĞİM PEYNİRİ GENELLİKLE KENDİM SATIŞA SUNUYORUM"
Göçerlerden Aziz Konak, Ovacık ilçesindeki yaylalarda yaklaşık 3,5 ay konakladıklarını söyledi.
Yayla şartlarının zor olduğunu ifade eden Konak, şöyle konuştu:
"Genellikle 1 Haziran'da yaylalara çıkış yapıyoruz, 5-10 Eylül'de köylerimize geri dönüyoruz. Çok eski yaylacılardanım ve yaptığım iş babamdan kalan bir meslek. Özellikle her yıl Munzur Dağları'ndaki yaylalara çıkıyorum ve Koç Gölü'nden Zini Gediği'ne kadar her tarafı biliyorum. Ürettiğim peyniri genellikle kendim satışa sunuyorum, tüccarlarla irtibat kurmuyorum. Günde iki defa sürülerimiz yayla yerlerine geliyor ve sağımlarını yapıyoruz. Yaylada bazen arkadaşlarla bir araya gelip sohbetler ediyoruz."
Görgün Demir de koyunlardan sağılan sütleri günde 2 defa doğal maya kullanarak peynir haline getirdiklerini dile getirdi.
Demir, peynirleri mandıraya sattıklarını belirterek, "Şu anda tulum peyniri üretmiyoruz, onu da yaklaşık bir ay sonra yapmaya başlayacağız. Yaylada kadınların iş yükü çok ağır oluyor. Peyniri ve ekmeği yapıp çamaşırları yıkıyoruz. Çobanların ve aile bireylerinin yemeğiniz hazırlıyoruz. Erkekler de koyunları sağıyor, peynir tartıyor ve hayvanları otlatıyor." dedi.
- "KENDİ İŞİMİ YAPIYORUM VE BUNDAN DOLAYI GURUR DUYUYORUM"
Haki Konak da bu sezon Deveçukuru Yaylası'na yağmur ve dolunun çok yağdığını aktardı.
Yaylalara ulaşımın bazı yerlerde zor olduğunu anlatan Konak, "Dağda yakacak için odun sıkıntısı çekiyoruz ve bozayıların korkusunu yaşıyoruz. Tüm bunlara rağmen bu meslek benim için çok değerlidir, kendi işimi yapıyorum ve bundan dolayı gurur duyuyorum." ifadelerini kullandı.
Koyun yetiştiriciliğine 2016'da başladığını dile getiren Kıymet Konak da "2014'te bazı nedenlerden dolayı hayvancılığa ara verdik ve ondan sonra tekrar devam ettik. Bu meslekten gelir elde ediyoruz ve bu iş sayesinde çocuklarımın okul ve evlilik masraflarını karşıladım." diye konuştu.(aa)
