Kendisine çıkar sağlayacak olanlara aşırı bir saygı ve hayranlık göstererek yaranmak isteyen kimseye dalkavuk diyoruz ayrıca, huluskâr, yağcı, yalaka, yağdanlık, yalpak, yaltak, yaltakçı, kemik yalayıcı, çanak yalayıcı gibi sözlerde dalkavuk ile öz deşebiliyor.
Hikaye olur ki!
Önemli mevkide bulunan bir devlet adamı dalkavuğun birine:
? Sıfır nedir? diye sormuş.
Cevap tam beklenildiği gibi olmuş:
? Sizin huzurunuzda ben.
Davkavuklar;
"Bunları yaparken hiçbir zaman kendini dalkavuk vaziyetine düşürmez."
Dalkavukluğun bir meslek olarak yapılmasından bahisle ünlü tarihçi Reşat Ekrem Koçu eserinden dalkavukluğu şöyle tanımlamıştır:
?Dilimizde bugün mecazi manada bir tiynet, ruh haletini belirten isim olarak kullanıyoruz; kendi çıkarı, menfaati için bir zengine, veya devlet kapısında yüksek mevki sahibine yardakçılıkta bulunan adam, uşaktan aşağı ve hatta şerefsiz, haysiyetsiz köleden zelil bir tiptir; bütün insani meziyet ve faziletlerden soyunmuş dalkavuk, bugünkü anlamda hacı yatmaz gibidir; para kaynağı yahut timsalin önünde eğilir, el, etek, ayak öper, ama her zaman menfaatini sağlar, maddi sıkıntı çekmemek anlamında ayakta durur; ayağını öptüğü kimse imkan ve kudretini kaybedince de hemen yeni efendilerinin huzurunda zilletle eğilir ve asla tereddüt etmeyerek düşen efendisinin aleyhinde bulunur. Bir misal verir isek!
Padişah ve dalkavuk
Padişahın biri patlıcan yemeğini çok severmiş. Bir gün yemekte:
? Şu patlıcan ne güzel sebzedir. demiş.
Dalkavuğu hemen:
? Haklısınız Sultanım. Bu patlıcan öyle lezizdir ki,
kırk çeşit yemeği olur, tatlısı olur, turşusu olur, yemeğe
doyamazsınız. diye methiyeler düzmüş.
Derken birkaç gün sonra yemekte yine patlıcan varmış.
Padişah da o gün tersinden kalkmış:
? Ne bu yahu, yine patlıcan, yine patlıcan. Bari bir
şeye de benzese. diye kükremiş.
Dalkavuk da ele almış:
? Yaa evet Sultanım. Zaten kara kuru bir şey, tadı yok,
kekremsi, yemeği yemek değil, tatlısı tatlı, turşusu turşu.
Padişah da:
? Sana da bir şeyler oluyor. Daha iki gün önce
patlıcanı öve öve bitiremedin. Bugün de yerin dibine batırdın deyince, dalkavuk hemen atılmış:
? Aman Sultanım, ben sizin dalkavuğunuzum, patlıcanın değil!
Günümüzde dalkavukluğu her mecrada görmek mümkündür, çünkü dalkavukluk bir tiynet meselesidir herkes bu tihniyete sahip olmadığı için dalkavukluk yapamaz, zira devlet yönetiminde bulunmaları bizlere zararlı olduğu için çıkar eksenli davranışlarından dolayı bu tür insan müsveddelerini o makamlarda görmek istemeyiz, makamların ehliyet ve liyakatli kişilere emanet edilmesini görevini hakkıyla yapanların bu işlerde olmasını arzu ederiz. Arzularımız her zaman gerçekleşmez çünkü dalkavuklar geçmişten günümüze yetkili kişilere söyledikleri ile onların nefsini okşayan, onların kibir deryasında yüzmesine vesile olanlar olduğu için genelde dalkavukluğa karşı olanlara karşı güzel göz ile bakmayabiliyorlar.
Bakıyorsun çapsız çapsız insanlar bakan olmuş, vekil olmuş, başkan olmuş müsteşar vb. olmuş olmuşta olmuş koltuklardaki ömürleri koltuğa geldikten sonra çapsızlıklarının ortaya çıkması ile hiç te uzun olmamıştır.
Ben Hüseyin Demir olarak ben biliyorum ki her zaman her yerde dalkavukluk olacaktır ama devlet yönetiminde dalkavukluğa pirim verilmemesi millet adına hayırlı olacağını, makamları belirleyen kişilerin bunlara dikkat etmesi vede siyaset makamında seçimle iş başına gelecek adayların belirlenmesinde, dalkavukları seçip insanların siyasi düşüncelerini farklı farklı değer yargılarını kullanarak seçtirip, dalkavukların makama gelmesi vesile olmamasına özen göstermeleri gerekmektedir.
Dalkavuk değilsen bir yere gelemezsin anlayışı iyi bir anlayış değildir, çünkü dalkavuklar için yetki kimde ise paşası odur. Böylece göreve getirdiğin dalkavuğun, ilk seni satacağını unutma!...