İmam Halit Aydın tarafında Ahmede Xani nin Şiirlerinden derlenen kasideler ile başladı.
Panel moderetorluğunu Araştırmacı yazar Zeynel Abidin Zınar yaptı panelde Prof. Dr. Kadri Yıldırım Kuzey Irak bölgesel Kürt yönetiminde gelen Araştırmacı yazar Tehsîn Îbrahim Doskî, Araştırmacı Yazar Xalid Sadînî katıldı. Hazırlatılan kitap hakkında bilgi verilerek tanıtımı yapıldı.
Ayrıca Panele bu yıl barış Nobel ödülüne Türkiye adına aday olan mezapotamya gazeteciler cemiyet başkanı Cemil Aydoğan ve Muş Üniversitesi öğretim üyesi siyaset bilimci ve araştırmacı yazar Doç. Dr. Abdullah Kıran Diyarbakır Millet vekili Leyla Zana’nın amcası Şeyh Ahmet Yahyaoğlu yanı sıra il dışında birçok akademisyen ve yazar katıldı.
Dernek tarafında hazırlanıp yayına sürülen Ehmedê Xanî’nin Eqîdeya Îmanê(İnanç Risalesi) Nûbihara Biçûkan (Küçüklerin İlkbaharı) adlı eserlerini katılımcılara bedava dağıtıldı.
AKYAD BAŞKANI MEHMET İZCİ`NİN KONUŞMASI
Saygıdeğer konuklar;
Kültür bir toplumun kimliğidir. Geçmişi ve bugünüdür, tarihidir, dinidir, dilidir, yaşam tarzıdır, sevinci ve hüznüdür. Kısacası toplumun sosyo-ekonomik ve kültürel yaşam rezervidir. Bu şuur ile Ağrı Kültür Derneği olarak bu güne kadar birçok kültürel faaliyet gerçekleştirmenin ve tekrar böyle güzel bir programda sizlerle birlikte olmanın gururunu yaşamaktayız.
Konu Kürt Kültürü olduğunda akla ilk gelen yerlerden biri de Ağrı’dır. Bilindiği üzere insanlığın ikinci babası olarak bilinen hazreti Nuh’un bu kadim topraklarda yaşadığı bilinmekte. Yine İlimiz serhat bölgesine özün bir dönem yöneticilik yaptığı gibi stratejik konumunu da her zaman muhafaza etmiştir.
İnsanlığın düşünce tarihinde bazı şahıslar vardır ki kendileri ve eserleriyle ilgili yüzlerce panel, söyleşi, konferans düzenlenir, kitaplar yazılır. Ama yine de onları anlatmaya yetmez. Zira böyle şahısların fikirleri ve eserleri uçsuz bucaksız bir okyanus gibidir. Biz Kürt halkı için de bu anlamda bazı değerler var ki bunların başında büyük düşünür Ahmede Xanî gelir. Bu yüzden Ahmede Xanî’nin eserlerinde ölümsüzleşen öğretisi öyle birkaç sözle, konferans veya panelle tükenmez. Dikkatle incelendiğinde dizelerinde ve ifadelerindeki eşsiz bir felsefe ve derinlik barındırdığı görülecektir. Bu inançla yine Xanî’nin bir başka kıymetli eseriyle sizlerleyiz.
Değerli misafirler
Bilindiği üzere üç yıl önce yani 2011 yılında Ahmede Xani hakkında yaptığımız programda bir araya gelmiş ve büyük düşünür Ahmede Xani’nin eserleri ve hayatı üzerine bir kitap hazırlayıp siz Xanisever ve hemşerilerimize dağıtmıştık. Sayın Prof. Dr. Kadri Yıldırım tarafından hazırlanan “Ahmede Xani’nin Fikir Dünyası” isimli kitap büyük bir ilgiyle karşılanmış, Yine aynı yıl aynı amaç ve isimle bir konferans düzenlemiştik. O dönemde göstermiş olduğunuz teveccüh bize Xanî’nin hayatı ve eserlerini tanıtıcı etkinlikleri devam ettirme cesareti verdi.
Bu kez de büyük alim Ahmede Xani’nin Eqîdeya Îmanê(İnanç Risalesi) Nûbihara Biçûkan (Küçüklerin İlkbaharı) adlı eserini yayınlıyoruz. Tıpkı Mem û Zîn gibi Eqîdeya Îmanê ve Nûbihara Biçûkan adlı eserleri de Kürt toplumunda önemli bir yere sahiptir. Zira Kürdistan medreselerinde okutulan temel eserlerden olan Nûbihara Biçûkan ve Eqîdeya Îmanê adlı eserleri Ehmedê Xanî tarafından ders kitabı şeklinde hazırlanmış. Bir düşüncenin büyüklüğü, derinliği ve basiretliliği böyle bir şey olmalı; anadilde eğitim konusunun önemi/değeri, Kürtçe eğitimin önemi daha o tarihlerde Xanî tarafından fark edilmiş. Ahmede Xani daha o dönemde Kürt çocuklarının kendi anadillerini, yani Kürtçeyi öğrensinler diye ders materyali şeklinde kitaplar hazırlar.
Saygıdeğer Konuklar
Uzun zamandır ülke gündeminde olan ve hazırlanmasında geç kalınan yeni Anayasada “Kürtçenin anadilde eğitim alma hakkı” olmazsa olmaz bir anlayışla ve ilkeyle yer almalıdır. 327 yıldır Kürdistan Medreselerinde ders kitabı olarak okutulan Ahmede Xani’nin paha biçilmez bu eserlerinin, anadilde eğitimin anayasal güvence altına alınmasında önemli örnek teşkil edeceği inancını taşımaktayız.
Yine ülkede on altı aydır süregelen barış surecinin artık somut adımlar atılarak kalıcı ve yasal düzenlemelerin yapılması gerekmektedir. Zira somut adımlar atılmadığı takdirde surecin ruhuna uygun bir şekilde yürümeyeceği açıkça görünmektedir. Umut ediyor ve diliyoruz ki bu onurlu barış sureci yasal zeminde taçlandırılır ve halkların kardeşliği ifadesi hayat bulur.
Bölgede bulunan birçok Üniversitede Kürt dili ve Kürt Kültürü üzerine bölümler gün geçtikçe artış gösterirken, Ahmede Xani’nin kentinde bulunan üniversitede Xani’nin adını taşıyacak Kürt dili ve edebiyatı bölümünün olmaması maalesef çok üzücüdür. Ne yazık ki Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi’nde bu yönde hiçbir adım atılmadığı gibi, bu talepleri yapan derneğimize karşı da farklı tavırlar içindedirler. Veya akademik personelin olmamasını öne sürmektedir. Oysa çok iyi biliyoruz ki Fen Edebiyat Fakültesi bünyesinde Rus Dili ve Edebiyatı aktif olarak çalışmakta ve öğrenci alımına 2013 yılından itibaren başlamıştır. Üstelik hemen hemen bütün hocalar yurtdışından getirilen sözleşmeli öğretim elemanlarından oluşmaktadır. Sizce bu tablo ne kadar samimi ve inandırıcı? Ya da Ağrı’da Rusça konuşanlar mı fazla Kürtçe konuşanlar mı?
Üniversiteler bulunduğu yerlerde o ilin özelinde bulunan birçok alanda akademik çalışmalar yürütür ve bilimsel olarak insanlığın hizmetine sunar. Ama maalesef üniversitemiz hakkında oluşan genel kanı ise Erzurum’un Ağrı Başkonsolosluğu şeklinde işlev gördüğüdür.
Yine şu anki panelimizi Ağrı halk eğitim merkezi konferans salonunda düzenlemeyi amaçlamıştık ancak ilimizde elinde yetki bulunduranlar, halkın evini maalesef halka kapattılar.
Değerli misafirler
Adından da anlaşıldığı gibi biz bu projeyle, Ahmede Xani’nin yaşam felsefesini, hayata bakışını, eserlerinde işlediği temayı, satır aralarında vermiş olduğu mesajı, öğretisini inşa ettiği arka planı, inancını, tutumunu, bilimselliğini, bir düşünce sistemi üzerine kurduğu ekolünü Xanîseverlere sunmak ve bu ekolle yeni jenerasyon arasında bir köprü inşa etmek istiyoruz. Öyle umut ediyoruz ki Ahmede Xanî bu yolla yeni kuşaklar tarafından iyice anlaşılır. Bizler bu düşünceyle bu değerli eserin yeniden latin harfleriyle yayınlanmasını istedik.
Yine bu çalışmanın hazırlanış sürecinde birçok kişinin emeği ve katkısı oldu. Başta bu çalışmayı latinize eden Sayın Araştırmacı Yazar Zeynelabidin Zinar’a Panelimizi onurlandıran Sayın Prof. Dr. Kadri Yıldırım’a Sayın Araştırmacı yazar Tehsîn Îbrahim Doskî’ye Sayın Araştırmacı Yazar Xalid Sadînî’ ye, ,Sayın araştırmacı Hasan Akboğa’ya, yönetici arkadaşım Salahattin Demirciye ve il dışında gelen tüm kıymetli misafirlerimize, süreç boyunca emeği geçen bütün arkadaşlarıma şükranlarımı sunarım.
Projemize destek sunan Başbakanlık Tanıtma Fonu Temsilciliği yöneticilerine ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’na, Ağrı İl Kültür ve Turizm Müdürlüğüne ve aynı zamanda il Müdürü Sayın Muhsin Buluta, Kürüm çalışanlarına ve siz saygıdeğer katılımcılara teşekkürlerimi sunuyorum

.