Öncelikle belirtmeliyim ki, Doğu Beyazıt çoktan il olmalıydı, bir başka anlatımla yeni yapılan illerle birlikte Doğu Beyazıt da yeniden vilayet yapılarak eski statüsüne kavuşturulması gerekirdi.
Zira Doğu Beyazıt Cumhuriyetle birlikte il oldu, imparatorluk döneminde ise ünlü bir sancak beyliği idi. İshakpaşa Sarayındaki Sancak Beyliğinin Genel Sekreteri, Ehmed Efendiye Xanidır.
Ağrı isyanı ile birlikte her şey altüst oldu. İsyana sinirlenen iktidardaki Kemalist düşünce, ani bir kararla Doğu Beyazıt’ı cezalandırarak ilçe yaptı ve hiçbir alt yapısı bulunmayan Ağrı’yı (Kara Kilise) il yaparak buraya bağladı. O sebeple yakın zamana kadar Doğu Beyazıt’ın nüfusu bile Ağrı’dan fazla idi.
Anlatmaya çalıştığım tabi ki Ağrı’yı yermek değildir. Sadece koskocaman bir vilayetin, bir sancağın alelacele lağvedilmesi ve köy statüsündeki bir yerleşim yerinin il yapılarak, ilçeye tenzil edilen Doğu Beyazıt’ın buraya bağlanmasıdır. Bu çok gaddarca ve orantısız bir cezadır.
Doğu Beyazıt’ın yeniden il yapılması konusu Merhum Yaşar Eryılmaz’ın Sağlık Bakanlığı döneminde çok ciddi bir şekilde gündeme geldi. Bakan Beyin talimatıyla bendenizin de içinde bulunduğum bir çalışma grubu tarafından raporlar hazırlandı, bunun üzerine Yaşar Bey çok çaba sarf etti, fakat ne yazık ki engeller aşılamadı Doğu Beyazıt yeniden il olamadı.
Doğu Beyazıt İl olamadığı gibi, daha sonra yanı başımızda il olan Iğdır’a da bağlanmadı. Bu mantığı da anlamak zordur. İlçemizin Iğdır’a olan uzaklık 45 km. Ağrı’ya olan mesafe ise tam 95 km. O sebeple Doğu Beyazıt’ın Iğdır yerine Ağrı’ya bağlanması çok daha iyi ve mantıklı olurdu.
Çünkü Doğu Beyazıt Halkı Iğdır ile çok daha ilgilidir. ve sağlık gibi birçok sosyal hizmetin Iğdır’dan daha kolay temin edilmesi, yasal olmasa bile zaten fiili bir bağlılık vardır.
Bütün bunlar da gösteriyor ki Doğu Beyazıt’ın resmiyet dışında Ağrı ile her hangi bir bağı yoktur.
Perde arkasında deniliyor ki eğer Doğu Beyazıt Iğdır’a bağlanırsa ildeki demografik yapı değişeceği için milletvekilleri, belediye başkanları, il genel ve belediye meclis üyelerinin tamamı Kürtlerden seçilecektir.
Aslında çok yanlış bir değerlendirme.
Bu mantık artık çok gerilerde kaldı.
Çünkü 80 öncesi gibi artık Azeriler ile Kürtler arasında her hangi bir sıkıntı söz konusu değil. Birilerinin tahrik ve kışkırtması ile yaşanan o sıkıntılar çok şükür artık tarih oldu.
O nedenle bu uçuk düşüncelere itibar edilmemeli ve Doğu Beyazıt’ın Iğdır’a bağlanması halinde her iki şehir için de ekonomik ve sosyal yönden çok daha yararlı olacaktır.