Doğubayazıt’ın eski evlerini andıran ve Ahmede Xani Müzesi, Eski Bayezid evi bahçesine kurulan Öküz arabası (kağnıyı) misafirlerin görmesi incelemesi ve o günleri hatırlamaları için yerleştirilen bu otantik gereç her ne kadar öküzler olmamasına rağmen eski günleri hatırlayarak arabanın üzerine çıktım.

      Öküz arabasını görünce çocukluğumda köyde yaşadığım o günlerimi tekrar hatırladım. Bizim köyde geçmiş yıllarda iki tekerlekli tek ahşap dingilli yapımı köy şartlarında daha kolay ve ucuz iki kanatlı kağnılar kullanılırdı.

    O şartlarda ancak onu bulmak mümkündü.

    Öküz arabaları ve kağnılar yakın zamana kadar köylerde çiftçilik yapan her ailenin kullandığı günümüzün traktörleriydi. Sabah erkenden kalkan çiftçi kağnısına öküzlerini koşar tarlasını sürmeye, ekin ekmeye, harman sürmeye, buğday, saman çekmeye mevsimine göre her işini yapmak için giderdi.

   Arabayı sağa sola döndürmek için ise hangi yöne dönecekseniz diğer yandaki öküzü dürtmeniz gerekirdi.

Dürtülen öküz hızlandığı için araba diğer tarafa dönerdi.

Dürtme işi de üvendire denilen ucunda minik çivi olan 2 metre uzunluğunda sopa ile yapılırdı.

   Öküz arabalarında iki dingil bulunurdu. Birincisi, iki ön tekerlek arasında, ikincisi ise arka tekerlekler arasında uzanırdı. Bütün parçalar monte edildiğinde artık araba kullanılır hale gelirdi.

Bu notlarımda unutulan öküz arabasını ve öküz kağnısı anlatıp o günleri yaşayan veya o günleri hatırlamak isteyen kişilerle paylaşmak stedim vesselam.