Ağrı Dağı Milli Parkı mı?

Yrd. Doç. Dr. Erkan KONYAR

            Ağrı  Dağı?nın bölgenin turizm potansiyeli ve geleceği açısından en büyük değer olduğunu ve bunun en etkin şekilde değerlendirilmesi gerektiğini birçok yazımızda belirtmekteyiz.

            Aşağıda ayrıtlılarını ve sürecini kısaca ele aldığımız Ağrı Dağı?nın Milli Park olma öyküsü, bölgede büyük bir sevinçle ve beklentilerle karşılanmış, geç alınmış bir karar olarak görülmüştü. Zira Türkiye ve Avrupa?nın en yüksek dağı, kış turizm olanakları, kutsal kitaplara konu olması, Ağrı Dağı?nı gerek ülke tanıtımında gerekse bölge tanıtımında önemli bir unsur haline getirmişti.

            Daha çok kış aylarında yoğunlaşan dağ turizmi, Doğubayazıt için her yıl büyük beklentilerle karşılanmıştır. Ancak gerek tanıtım, gerekse alt yapının olumsuzlukları nedeniyle, yine her yıl büyük bir hayal kırklığıyla sonuçlanmıştır. Doğubayazıt-Serderbulak Geçidi?nin en uygun güzergâh olmasına karşın, daha çok Iğdır üzerinden çıkışların yapıldığını bugünlerde yakından izlemekteyiz. Dağa çıkış rotası değişmekte, geleneksel güzergâhlar terk edilmektedir. Kuşkusuz Iğdır?da bölgemizin kalkınmada öncelikli, turizm gelirlerine ihtiyacı olan bir ilimiz. Ancak üretim ve gelir alternatifleri Ağrı?ya kıyasla bugün oldukça artmış, artırılmış bir ?ilimiz?. Bu çerçevede Doğubayazıt?ın, Doğubayazıtlının bu konudaki kaygılarını anlayışla karşılamak gerek. Bu noktada Ağrı Dağı?nın hangi gerekçelerle ?Milli Park? statüsü kazandığına bir göz atmakta yarar var?
            2873 sayılı  Millî Parklar Kanununda" Milli park; bilimsel ve estetik bakımından, milli ve milletlerarası ender bulunan tabii ve kültürel kaynak değerleri ile koruma, dinlenme ve turizm alanlarına sahip tabiat parçaları? olarak tanımlanmıştır.

            Bu kanuna istinaden ve 2002 yılının Uluslararası düzeyde ?Dağlar Yılı? olarak kutlanması dolayısıyla, Türkiye de önemli bir dağını Milli Park statüsüne geçirme taahhüdünde bulunmuştur. Yapılan hazırlık çalışmalar sonucunda, Ağrı Dağı 17 Kasım 2004 tarih ve 25643 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan karar sonucunda Milli Park ilan edilmiştir.

Ağrı  Dağı?nın ?Milli Park? olması genel olarak şu gerekçelere dayandırılmıştır.
            1-Milli Park, Büyük ve Küçük Ağrı Dağları, Meteor Çukuru ve Nuh?un gemisi kalıntısı olduğu öne sürülen doğal yapıyı kapsayacak şekilde üç alanda değerlendirilmiştir. Kapsadığı alan Ağrı ve Iğdır illeri sınırları içinde yer alır ve toplam büyüklüğü 87380 ha?dır.
            2- 5137 m yüksekliğinde olan Ağrı Dağı Avrupa?nın en büyük dağıdır. Aynı zamanda zirvesinde Türkiye?nin en büyük buzulunu barındırır.
            3-Ağrı Dağının bulunduğu coğrafyada paleolitik çağdan günümüze dek birçok medeniyet yaşamıştır.
            4-Ağrı Dağı, özellikle Tevrat ve ıncil gibi kutsal kitaplarda, Nuh Tufanı?ndan sonra Nuh?un gemisinin karaya oturduğu yer olarak bilinir.
            5-Ayrıca Dünyanın ikinci büyük ?Meteor Çukuru? olduğu öne sürülen (daha önceki yazılarımızda bunun bir ?obruk? olduğunu, meteor çukuru olamayacağını belirtmiştik) alan da Milli Park sınırları içindedir.
            6-Bölgenin zengin hayvan ve bitki örtüsü varlığı da Milli Park olma gerekçesi olarak sunulmuştur. Bu çerçevede bölgede Ardıç, Andıç, Gürgen, Huş, Kafkas Üçgülü, Kırmızı Üçgül, Aküçgül, Yabani Fiğ, Yabani Yonca, Kılçıksız Brom, Tilki Kuyruğu, Koyun yumağı, Yabani Arpa, Yabani Buğday, Yabani Çavdar gibi ağaç ve bitkilerin yetiştiği, Ur Keklik, Kaya Kekliği, Çil Keklik, Yaban Koyunu, Çengel boynuzlu Dağ Keçisi, Tilki, Kurt, Tavşan, Vaşak, Yaban Domuzu, Akbaba, Kartal, şahin, Doğan, Engerek Yılanı, Alabalık, Sazan, Anadolu Parsı gibi hayvan türlerinin yaşadığı rapor edilmiştir.
            Yukarıda belirttiğimiz gerekçeleri göz önüne aldığımızda, dağın ?Milli Park? statüsüne kavuşmasında, Doğubayazıt bölgesindeki kültürel ve doğal değerlerin önemli bir faktör olarak öne çıktığı görülmektedir. Bu nedenle Ağrı Dağı daha çok Doğubayazıtlıdır. Doğubayazıt Ovası?ndan-Sarı Ova?dan daha ihtişamlı görünür. Çünkü bu bölgede ova düzeyinde yükselir.  Büyük bir görsel şölen sunar, gün boyu aldığı ışıkla değişen renkleri ve bulut hareketleriyle.
            Ağrı  Dağı?nın, ?Ağrı Dağı Milli Parkı?nın geldiği son nokta kimin suçudur veya kimin ?eseridir?. Sorumluluk sahibi yerel idareler, ıl Kültür Turizm Müdürlüğü, Çevre ve Orman Müdürlüğü ne gibi tedbirler almıştır veya almaktadır?
Bu konuda sivil toplum kuruluşlarının, derneklerin de gerekli girişimlerde bulunmaları  ve bu konudaki rahatsızlıklarını ilgili makamlara bildirmeleri gerekmektedir. Sonuç olarak, Doğubayazıt?ın dağına sahip çıkması gerekir. Zira Doğubayazıtlılar her sabah kalktıklarında Ağrı yanı başlarında yükselir. O yaptıklarının, yapacaklarının en kadim şahididir?